Polskie Forum Gupikowe

Paweł

Za zgodą autora, zamieszczam niezwykle ciekawy artykuł o ubarwieniu podstawowym gupików, który ukazał się w miesięczniku „Nasze Akwarium” nr 108, marzec 2009.

„Ubarwienie podstawowe Poecilia reticulata”

Tekst i rysunki: Marek Łabaj
Fotografie: Krzysztof Patryas, Paweł Pokładecki

Wstęp
Przebywając w gronie hodowców często słyszę, iż gupiki to ryby z gracją. I trudno się z tym nie zgodzić. Przecież Gratie bądź Charites (w mitologii rzymskiej i greckiej) to piękne, urodziwe oraz pełne wdzięku boginie, córki Zeusa i prawdopodobnie Afrodyty, bądź Eurynome. Ich faktyczna liczba nie jest znana, zwykle wymienia się trzy: Aglaję (jaśniejąca), Eufrozynę (radosna) i Talię (kwitnąca). I rzeczywiście, jeśli się patrzy na pięknie urządzone akwarium z niezwykle barwnymi gupikami, to skojarzenia z gracjami nasuwają się same. Jaśniejące bądź ciemniejące w zależności od nastroju godowego samce, radośnie uganiające się za samiczkami sprawiają, że zielone rośliny wyglądają jakoby kwitły. Bogowie i ludzie lubili te boginie, bo czemuż by nie: były wesołe, ściągały na ziemię promienie słoneczne, rozgrzewały ludzkie serca, starały się ubarwiać i uprzyjemniać życie. A czyż gupiki nie ubarwiają, nie rozgrzewają serc i nie uprzyjemniają czasu wolnego hodowcom i miłośnikom? Rzymianie Gracjom, natomiast Grecy Charytom budowali świątynie. A hodowcy Poecilia reticulata? Organizują i urządzają wyśmienite wystawy i wspaniałe konkursy.
Kto chodź raz zobaczył wystawę gupików, niewątpliwe bardzo szybko zdecyduje się na kupno którejś z barwnych form Poecilia reticulata. Wybiera rybki kierując się przede wszystkim kolorystyką i formą płetw samców. Lecz niezwykle szybko przychodzi czas, kiedy ów hodowca, oczarowany pięknem nabytku, rozmyśla nad utrwalenie owej odmiany barwnej. A z czasem ... zmierza jeszcze dalej. Pragnie stworzyć nową odmianę. I wówczas zadaje sobie mnóstwo pytań: z którą podstawową formą barwną połączyć posiadane gupiki, żeby uzyskać inną, bardziej atrakcyjną rybkę? Wtedy zaczyna się zastanawiać, jak i dlaczego powstają tak bajecznie kolorowe gupiki. Aż wreszcie, wcześniej czy później, usiądzie przed akwarium ze swymi gupikami - tak jak artysta malarz przed rozpiętym na sztaludze płótnem - i w wyobraźni zacznie malować obrazy przyszłych gupików. Najpierw farba gruntowa, jaka? Później kolory nałożone, jakie i gdzie? Tak, tak ... ale, co to jest barwa gruntowa? A kolory nałożone? Jak te barwy są dziedziczone? Jeśli poszukiwania odpowiedzi na te i inne pytania zniechęcą go, pozostanie tylko miłośnikiem i zwykłym akwarystę. Natomiast, gdy pozna tę wiedzę niewątpliwie zacznie zdobywać laury na konkursach, a jeżeli ją zastosuje w praktyce hodowlanej zapewne stanie się naturartystą, twórcą nowej odmiany barwnej. Bowiem podstawą hodowli Poecilia reticulata jest znajomość tworzenia i dziedziczenia kolorów podstawowych, a także nakładanych oraz kształtu płetw.
Ażeby wyświetlić zagadnienia, postaram się to uczynić w możliwie najprostszy i syntetyczny sposób w oparciu o przegląd literatury oraz swą wiedzę. Przedstawię te zawiłości na przykładzie najpopularniejszej rybki akwariowej, gupika, który jest z pewnością niekwestionowanym liderem wśród ryb akwariowych pod względem ilości odmian barwnych. Jednakowoż, by wgłębić się w te tajemnice, powinienem chociaż pobieżnie naświetlić kilka podstawowych zagadnień, wiążących się z ubarwieniem. A więc, gdzie ulokowane są komórki barwnikowe? Każdy trafnie odpowie - w skórze.

Budowa skóry ryby
Skóra Poecilia reticulata charakteryzuje się stosunkowo prostą budową. Wyróżnia się dwie zasadnicze części: naskórek i skórę właściwą. Naskórek chroni rybę przed warunkami zewnętrznymi, dlatego też zbudowany jest z szeregu warstw komórek, z których najgłębiej położone dzielą się ustawicznie i przesuwają w kierunku powierzchni, gdzie obumierają i ulęgają złuszczeniu. W naskórku znajdują się liczne jednokomórkowe gruczoły, produkujące śluz, rysunek 1.

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 1. Budowa skóry ryby

Skóra właściwa zbudowana jest z łącznotkankowych włókien. W niej przebiegają nerwy i naczynia krwionośne oraz umieszczone są narządy zmysłów. Skóra odgrywa zasadniczą rolę w tworzeniu się łusek oraz uczestniczy w nadawaniu rybom właściwego dla nich ubarwienia. W niej zlokalizowane są komórki barwnikowe. Układ naskórka, skóry i łuski przedstawia rysunek 2.

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 2. Rozmieszczenie naskórka i skóry na łuskach.

A zatem, skoro już z grubsza wiemy, jak zbudowana jest skóra gupików, poznajmy komórki, które warunkują barwę.

Komórki barwnikowe
Ubarwienie ryb jest wynikiem działania wyspecjalizowanych komórek, zwanych chromatoforami. Są one umieszczone w skórze, zarówno pod jak i nad łuskami.
Ubarwienie Poecilia reticulata może być dwojakiego rodzaju: chemicznego – barwnikowego oraz fizycznego – strukturalnego (rysunek 3).

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 3. Komórki ubarwienia u Poecilia reticulata.

Rozróżnia się trzy typy komórek barwnikowych: melanofory, lipofory i guanofory. Malanofory i lipofory zawierają rzeczywiste barwniki, podczas gdy w guanoforach znajdują się bezbarwne kryształki guaniny. Rzeczywiste barwniki działają na zasadzie absorpcji lub odbicia promieni świetlnych, co zależy od długości fal. Widoczne są tylko promienie odbite. Guaninę określa się jako barwnik strukturalny, ponieważ światło nań padające ulega odbiciu albo rozszczepieniu na poszczególne barwy widma słonecznego.

Melanofory. Czarnym barwnikiem wchodzącym w skład melanoforów jest eumelanina, produkt rozpadu i przekształceń białek. Często, dla uproszczenia, czarny barwnik określenie się prosto – melanina. H.B.Goodrich i inni (1944) byli pierwszymi badaczami, którzy opisali malanofory u Poecilia reticulata. Ze względu na kształt i rozmieszczenie wyróżnili trzy kategorie melanoforów (rysunek 4)

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 4. Typy malanoforów u Poecilia reticulata
Źródło: Goodrich H.B., Josephson N.D., Trinkaus J.P., Slate J.M.: 1944. The cellular expression and genetic of two new genes in Lebistes reticulatus. Genetics, 29:584-592.

1. dendryczne, nieregularnego kształtu, usytuowane w powierzchniowej warstwie dermy;
2. koralowe (gwieździste), kształtem przypominające rozkwitnięte kwiaty, zlokalizowane w dermie pod łuską;
3. punktowe, będące (najmniejszymi spośród tych trzech) okrągłymi komórkami.

Lipofory. W tych komórkach znajdują się barwniki czerwone, pomarańczowe i żółte, będące rozpuszczonymi w tłuszczach karotenoidami. Barwniki te są pokrewne witaminie A i pochodzą z substancji pokarmowych. U gupików występują dwa rodzaje lipoforów: ksantofory i erytrofory. Oba rodzaje komórek mają zbliżoną morfologię i fizjologię, dlatego też można opisać je łącznie jako ksanto-erytrofory. Komórki te zawierają pteridinę i karetonoidy. Według D.L. Foxa (1976) pteridina może tworzyć kolory: biały, żółty, pomarańczowy lub czerwony, natomiast karotenoidy – słabe, średnie i głębokie odcienie koloru żółtego, pomarańczowego, czerwonego lub fioletowego, a nawet, jeśli związana jest z białkami, kolory: fioletowy, niebieski, zielony, szary lub brązowy. Pteridina pochodzi z puryny, którą gupiki syntetyzują z białek i węglowodanów.

Guanofory. Budowa kryształków guaniny i kąt padania światła warunkują powstawanie kolorów matowego bądź srebrzystego. Leukofory i irydofory są komórkami wytwarzającymi ubarwienie strukturalne. To są stosunkowo duże komórki. I.K. Takeuchi (1976) po raz pierwszy opisał zarówno leukofory jak i irydofory u gupików. Leukofory oddają biały kolor, ponieważ prawdopodobnie w leucosomach zachodzi mieszanie z puryną, która dostaje się do organizmu z pokarmu. Przypuszczalnie gupiki potrafię syntetyzować purynę z amin argininy i histydyny. Połączenie guaniny z kwasem moczowym tworzy nieprzezroczystą biel.

W ubarwieniu gupików oprócz wspomnianych kolorów występują kolory niebieski i zielony.
Barwa niebieska jest wynikiem współdziałania różnych chromatoforów. Jeśli komórki zawierające kryształki guaniny znajdują się na tle melanoforów, wówczas promienie światła białego padające na te kryształki ulegają rozszczepieniu na barwne widmo, z którego promienie dłuższe od niebieskiego są pochłaniane przez ciemne barwniki melaninowe.
Barwa zielona powstanie wówczas, gdy do wspomnianej kombinacji dołączony zostanie barwnik żółty z lipoforów, albowiem zestawienie żółtego z niebieskim tworzy takie zabarwieni.
Odbiór wrażeń kolorystycznych prezentuje rysunek 5.

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 5. Powstawanie i odbiór kolorystyki Poecilia reticulata przez oko. kolorów.

Dla uproszczenia zaznaczyłem na nim tylko podstawowe komórki barwnikowe oraz schematycznie odbicie fal. Przepiękne kolory samców powstają głównie z barw nałożonych. Natomiast podkład dla nich stanowi barwa podstawowa również czasami nazywana barwą gruntową. Rozpoznanie barwy podstawowej jest dość trudne szczególnie dla początkujących hodowców. Dlatego też proponuję im rozpoczęcie prób od obserwacji samic, aby, jak mawiał Mikołaj Rej: Póty się człowiek w pięknej rzeczy kocha, póki piękniejszej nie widzi.

Ubarwienie podstawowe Poecilia reticulata
Barwę podstawową można porównać do zagruntowanego przez malarza jakimś kolorem płótna, będącego podłożem dla tworzonego dzieła. Na tę osnowę artysta nanosi farby, które po ukończeniu pracy jawią się jako obraz. Te nakładane na płótno farby to u gupików kolory nałożone, również zwane pokrywowymi.
Obecnie wyróżnia się (według różnych hodowców-badaczy) 8 - 10 barw podstawowych Poecilia reticulata. Zapewne w niedalekiej przyszłości pojawia się następne. W tym szkicu przedstawiam tylko barwy wywołane jedną parą genów. Chociaż do barw podstawowych zalicza się również te, które powstają w wyniku współdziałania 2 lub 3 par genów recesywnych. Jednakże takie gupiki są niezwykle wydelikacone i hodowane raczej przez koneserów i eksperymentatorów. Rzadko widuje się je na wystawach i konkursach.
W prezentacji kolorów podstawowych zastosowałem innowacyjne nazewnictwo oparte o nomenklaturę w języku łacińskim, odpowiadającą nazwom genów, które je warunkują. Uczyniłem to z rozmysłem z dwóch powodów. Pierwszy - jeszcze do niedawna funkcjonował dobry obyczaj w zoologii i botanice podawania nazw w języku łacińskim lub greckim. Drugi – tak, czy owak łączący się z pierwszym - dotychczas każdy kraj stosuje nazwy w swym ojczystym języku, co powoduje często zamieszanie, bowiem niektóre dosłownie przetłumaczone nazwy oznaczają zupełnie inne barwy podstawowe.
A więc, jakie są to barwy?

Griseus (nazwy: pol. – szara, dzika; niem. – Grau; ang. - gray (wildtype).
Szara barwa podstawowa występuje u wszystkich gupików „dzikich”, stąd bywa nazywana kolorem dzikim. W hodowlach gupiki o tej barwie podstawowej są bezsprzecznie najczęściej spotykane, albowiem na tym tle najlepiej wyrażone są kolory nałożone. Trzeba również zaznaczyć, że wśród hodowlanych gupików szarość prezentowana jest w różnych odcieniach. Ryby o ubarwieniu szarym występują we wszystkich standardach. Barwę tę tworzą, występujące w odpowiednich proporcjach, wszystkie dotychczas poznane barwniki, rozmieszczone w komórkach odpowiedzialnych za ubarwienie, a więc: malanoforach, lipoforach, guanoforach.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Flavus (nazwy: pol.- blond (jasna); niem. – Blond; ang. – gold.
Mutacja pojawiła się w USA, dość dawno, bo w 1935 roku. W tym samym roku Arthur Compton z General Electric zaprezentował pierwszą w świecie świetlówkę, bez której nawet jeszcze dzisiaj akwarystyka nie może się obejść. Gupiki flavus są jaśniejsze od barwy szarej, co jest wynikiem braku koralowych (gwieździstych) melanoforów, tworzących charakterystyczną siateczkę u ryb dzikich. W ich skórze występują tylko malanofory punktowe. U flavusów tęczówka oka jest jasna. Barwa ta jest często spotykana i pojawiać się we wszystkich standardach. Szczególnie efektownie na gupikach flavus prezentują się nałożone barwy lipochromowi: czerwona i żółta, dlatego też większość czerwonych triangli posiada jasną barwę podstawową. Równie piękne są flavus filigrany, na których barwa pokrywowa prześlicznie mieni się metalicznym blaskiem. Natomiast mało efektownie na jasnych gupikach wyglądają barwy kryjące: czarna, niebieska i zielona. Żywotnością, wigorem i wielkością gupiki flavus wcale nie ustępują odmianie dzikiej, dlatego też bywają często hodowane i prezentowane na konkursach i wystawach.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Aureus (nazwy: pol.- złota ; niem. – gold ; ang. – bronze)
W 1933 r. rozpoczęto w Wielkiej Brytanii produkcję polietylenu, tworzywa z którego do dziś korzystają akwaryści. Woreczki do przenoszenia ryb! Dokładnie w tym samym czasie opisane zostały gupiki o barwie podstawowej aureus. Chociaż od ich prezentacji minęło już sporo lat, to obecnie niebywale rzadko są hodowane. Sporadycznie pojawiają się na wystawach i konkursach. A przecież ta barwa podstawowa jest wyjątkowo atrakcyjna, bowiem na złotym tle kontrastowo prezentuje się siateczkowaty wzór, wytworzony przez gwieździste melanofory obrzeży łusek. Natomiast piękną, ciemno złotą tonację nadają ksantofory. U gupików aureus liczba melanoforów (komorek melaninowych) uległa zmniejszeniu mniej więcej o połowę w porównaniu z formą dziką. Chyba jest to najbardziej efektowna mutacji spośród wszystkich dotychczas poznanych. Niektórych hodowców, szczególnie czytających opracowania anglojęzyczne, może zmylić nazwa tej mutacji, bowiem określana jest tam jako brązowa. Natomiast nazwa złota używana jest w odniesieniu do ubarwienia podstawowego blond. Na dodatek hodowcy azjatyccy wprowadzili jeszcze inne określenie tej mutacji, a mianowicie tygrysia.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Caeruleus (nazwy: pol.- niebieska; niem. – Blau ; ang.- european blue)
W 1957 roku wystrzelono pierwszego sztucznego satelitę ziemi Sputnika 1, pojawił się elektryczny zegarek na rękę oraz ... gupiki o barwie podstawowej niebieskiej. Odkryte i opisane została przez Dzwillo. Ów badacz zaobserwował gupiki tej mutacji całkiem przypadkowo. Zauważył kilka egzemplarzy nietypowo ubarwionych w jednym z akwariów w którym hodował odmianę szarą. Charakterystyczną cechą caeruleusów jest brak lipoforów (ksanto- i erytroforów), a zatem barwników żółtego i czerwonego w skórze ryb. Podstawowa barwa ciała tej mutacji jest niebiesko-szara, wywołana przez malanofory i guanofory. Gupiki niebieskie nie należą do popularnych z uwagi na ograniczone możliwości występowania lipochromowych kolorów nakładanych. W ubarwieniu nałożonym mogą pojawiać się różne odcienie szarości oraz czerń, natomiast nie uzewnętrznią się kolory związane z czerwienią i żółcią.

[link widoczny dla zalogowanych]

Lucidus glaucus (nazwy: pol.- jasnoniebieska, niebieska azjatycka; niem. – Hellblau ; ang.- asian blue
Kiedy pojawiła się ta mutacja i gdzie? Trudno określić. Prawdopodobnie w fermowych hodowlach Dalekiego Wschodu. Ponieważ kolor tej odmiany jest niezwykle subtelny, mieszczący się miedzy szarym i błękitem, był przez długi okres nierozpoznawalny. I nawet jeszcze dzisiaj niektórzy uważają tę barwę za odmianę szarości. Wiadomo jednak, że zredukowaniu uległy komórki pigmentowe i jest to barwa jaśniejsza od szarej.

[link widoczny dla zalogowanych]

Ruboculus (nazwy: pol. – rubinooka, albinotyczna; niem.- Albino; ang. - RREA (Real Red Eye Albino - prawdziwy czerwonooki albinos).
Ta mutacja została zaobserwowana w New Jersey w USA w 1940 roku. W czasie, gdy od roku funkcjonowała już w Anglii telewizja kolorowa, a w USA automatyczna skrzynia biegów. Powinienem zaznaczyć, że gupiki tego ubarwienia nie są klasycznymi albinosami, ponieważ wówczas musiałyby być bezbarwne (białe). Gupiki tej mutacji nie posiadają prawie wcale melaniny, natomiast inne barwniki szczególnie lipochromowe występują w ich skórze. Stąd określenie albino nie jest uzasadnione. Ich oczy sprawiają wrażenie jakoby były zabarwione na czerwono. Jednakowoż są one bezbarwne, a widziana jest jedynie siatka naczyń krwionośnych z czerwonymi krwinkami. Uważa się, że u tej mutacji zaburzony został łańcuch zależności gen – enzym – barwa, skutkiem czego wstrzymane zostało wytwarzanie enzymu (tyrozyny), współdziałającego w tworzeniu czarnej barwy. Dlatego też na ruboculusach nie osadza się czarna barwa pokrywowa. Natomiast szczególnie wyraziście prezentuje się nałożony kolor czerwony. Wówczas takie gupiki można by określić jako rubinonosy, podobnie do nazewnictwa stosowanego przez hodowców kanarków czerwonych z czerwonymi oczami.

[link widoczny dla zalogowanych]

Luteus (nazwy: pol.- żółta, lutinos; niem. – Lutino; ang. - WREA (Wine Red Eye Albino - winno-czerwonooki albinos)
Pierwsze gupiki o barwie podstawowej luteus przywieziono do Europy w 1993 roku z Japonii, gdzie były hodowane już znacznie wcześniej. Z uwagi na znaczne podobieństwo do gupików ruboculus (albinotycznych) przez pewien czas nie wyróżniano mutacji luteus. Ryby tej barwy uważano za albinosy. Jednakże w wyniku celowych krzyżówek z formą szarą, przekonano się, że kolor ten dziedziczony jest niezależnie od ruboculus. Zatem uznano go jako nową barwę podstawową. W przeciwieństwie do ruboculusów, lutinosy posiadają niewielką liczbę melanoforów . Ich oczy, przy pobieżnym oglądaniu, wydają się być ciemnymi, co może prowadzić do pomylenia lutinosów z gupikami flavus. W rzeczywistości oczy są ciemnoczerwone, co jest widoczne szczególnie wówczas, gdy bezpośrednio nań pada światło. Luteusy są stosunkowo rzadkie w hodowlach. Tylko nieliczni akwaryści je utrzymują, a szkoda, bo jest to kolor zasadniczy, będący mocną podstawą do nałożenia lipochromowych kolorów pokrywowych, szczególnie żółtego.

[link widoczny dla zalogowanych]

Roseus (nazwy: pol. - różowa, ping; niem. – Pink; ang. – pingu)
Barwa tła roseus znana jest w USA od 1979 roku pod nazwą pingu. W tym też roku pojawiły się Japonii pierwsze walkmany i ciekłokrystaliczne ekrany telewizyjne. Do Europy te gupiki przywieziono w 1985 roku. Twórca tej barwy wspomina o 20 tysiącach ryb, które musiał wyhodować, aby wybrać zaledwie kilka do dalszego chowu. Początkowo sadzano, iż roseus to nic innego jak podwójnie recesywna barwa kremowa, czy też biała. Ale dzięki celowym krzyżówkom przekonano się, że to zupełnie nowy kolor podstawowy, który nazwano pingu (od połączenia dwóch wyrazów pink + guppy = pingu). Chociaż jeszcze przez pewien czas sądzono, iż jest to odmiana aureus (złota), u której jedynie zmutowaniu uległo ubarwienie trzona ogonowego, na którym pojawiła się barwa różowa. Faktycznie, można tak sądzić, bowiem większość ciała jest ubarwiona prawie identycznie jak u mutacji aureus. Trzon ogonowy pozbawiony jest melanoforów koralowych, co ujawniło się zanikiem charakterystycznej siateczki. Mutacja roseus nie należy do popularnych, m.in. dlatego, że trudno ukształtować trójkątną płetwę ogonową u samców, co wiąże się ze sprzężeniem dwóch par genów (ale o tym przy innej okazji). Na konkursach pojawia się od czasu do czasu.

[link widoczny dla zalogowanych]

Venter hyalinus (nazwa pol.- szklany brzuch, szklane gupiki; niem. - ?; ang. - glass belly)
Szklane gupiki występują także pod nazwą „szklany brzuch”. Ta druga nazwa chyba bardziej odpowiada tej arcyciekawej fenotypowo rybce. Mutacja venter hyalinus pojawiła się całkiem niedawno, prawdopodobnie w Japonii lub gdzieś na Dalekim Wschodzie. Nie są to zbyt urokliwe gupiki, jednakże interesujące z uwagi na inność - przezroczystą powłokę brzuszną. U tej mutacji brak leukoforów, szczególnie wyraziście objawia się ten ubytek na powłoce brzusznej, gdzie widoczne są narządy wewnętrzne. Prawdopodobnie uległa zmniejszeniu liczba melanoforów i lipoforów. Aczkolwiek melanina dość wyraźnie prezentuje się w oku. Niestety nie dysponuję szczegółowymi danymi, by coś więcej napisać o tej odmianie. Szklane gupiki znam tylko z fotografii i opisów. Nie miałem jeszcze sposobności zobaczenia ich na żywo. Chociaż w latach osiemdziesiątych pojawiła się podobna mutacja w mojej hodowli. Niestety była to tylko jedna samiczka i w dodatku – z uwagi na delikatność – padła podczas pierwszego porodu.

[link widoczny dla zalogowanych]

Squama transpara (nazwa pol.- przezroczysta łuska; niem. - ?; ang. - transparent scale)
Ostatnio na stronach internetowych pojawiły się – co prawda - nieliczne informacje o nowej barwie podstawowej Poecilia reticulata. Przyjęto dla niej nazwę – przezroczysta łuska. Szkoda, że nie miałem szczęścia obejrzenia chociażby fotografii tej odmiany. Nawet zaczynam przypuszczać, czy w tym przypadku nie zaistniało podwójne nazewnictwo. Czy „przezroczysta łuska” to nie ta sama odmiana co „szklany brzuch”?
Może się mylę?

Aby nieco wzmocnić poruszane szczegóły dotyczące kolorów podstawowych, pokazuję bardzo stare zdjęcia melanoforów Poecilia reticulata różnych mutacji. Łatwo, patrząc na rysunek 7, zauważyć różnice.

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 7. Fotomikrografia melanoforów po stronie grzbietowej różnych fenotypów Poecilia reticulata
Źródło: Goodrich H.B., Josephson N.D., Trinkaus J.P., Slate J.M.: 1944. The cellular expression and genetic of two new genes in Lebistes reticulatus. Genetics, 29:584-592.

Natomiast w celu syntetycznego ujęcia różnic w fenotypie poszczególnych mutacji zestawiłem odpowiednia tablicę, na której pokazane są wycinki skóry samic.

[link widoczny dla zalogowanych]
Rysunek 8. Syntetyczna tablica ubarwienia podstawowego Poecilia reticulata

Genetyka ubarwienia podstawowego Poecilia reticulata
O niezwykłej gamie ubarwienia gupików - szczególnie samców - decyduje trudna do określenia liczba genów. Jednakże, jeśli analizie poddana zostanie barwa podstawowa, to tych genów jest znacznie mniej. Praca hodowlana związana z barwami podstawowymi nie jest wielce zawiła, jakby się wydawało. Niemniej jednak wymaga od hodowcy pewnej wiedzy i umiejętności. Poznanie dziedziczenia ubarwienia podstawowego jest kluczem do dalszych prac hodowlanych.

[link widoczny dla zalogowanych]
Tabela 1. Barwy podstawowe Poecilia reticulata i geny je warunkujące

W tabeli 1 podałem dotychczas poznane geny decydujące o różnych barwach podstawowych, występujących u Poecilia reticulata. Jak już wcześniej wzmiankowałem wprowadziłem nazwy łacińskie genów. Może to nie wszystkim odpowiada, ale moim zdaniem wiele upraszcza. Już z pobieżnego oglądu tabeli wynika, że wszystkie geny odpowiedzialne za poszczególne mutacje są recesywne (ustępujące) w stosunku do ubarwienia szarego, dzikiego, które dominuje (panuje) nad innymi. Jak dziedziczone są podstawowe barwy Poecilia reticulata, to osobne niebywale ważne zagadnienie. Warte opisania w kolejnym artykule.

Zakończenie
Zapewne niewiele się pomylę, jeśli napiszę, że każdy rozpoczynający przygodę z akwarystyką zaczyna od gupików. Jedni pozostają im wierni na zawsze, inni rybki te porzucają dla innych gatunków. Ale część z nich, wcześniej czy później, powraca do gupików i staje się ich fanami na zawsze. Bowiem nie ma w akwarystyce drugiego tak plastycznego gatunku jak Poecilia reticulata. Ileż wśród gupików kolorystycznych rozmaitości. Jak wiele zróżnicowanych kształtów płetw. I pewnie, patrząc na akwarium z pływającymi gupikami, trzeba się zgodzić z opinią Leonarda da Vinci: Różne ciała mają rozmaite piękna, lecz czar jednakowy.

Literatura
• FoX D.L., 1976. Animal biochromes and structural colors. University California Press, Berkley. s. 293
• Goodrich H.B., Josephson N.D., Trinkaus J.P. & Slate J.M., 1944. The cellular expression and genetic of two new gens in Lebistes reticulates. Genetics. 29: 584-592
• Takeuchi I.K., 1976. Electron microscopy of two types of reflecting chromatophores (iridophores and leucophores) in the guppy, Lebistes reticulates Peters. Cell Tiss. Res. 173: 17-27.

mysz105 · Wysłany: Wto Mar 24, 2009 9:30 Temat postu:

Paweł od dzisiaj do Ciebie mówie MISTRZU Laughing

piękny artykuł,oby więcej takich było na forum Very Happy

,nocne siedzenie opłaca się Wink

andrzej konarzewski · Wysłany: Wto Mar 24, 2009 14:57 Temat postu:

dziekuje p.Marku za super artykul napewno jest pomocny w hodowli.

loeb · Wysłany: Wto Mar 24, 2009 19:21 Temat postu:

super artykul, dziekuje. wyglada na to ze moje samiczki sa hmmm .. szare, albo niebieskie, albo jasno niebieskie :D pytanie ktore;) obrzeze lusek jest ciemne a na boku i ogonie widac bladoniebieski kolor.
pytanie jakie sa samczyki. samice to siostry a samce to bracia ale z innego zrodla. mieli byc zieleni a poki co nie wygladaja..

teo · Wysłany: Śro Mar 25, 2009 17:00 Temat postu:

Bardzo ciekawy artykuł.
Widać że autor ma tę „iskrę bożą” - dydaktyczną.
Zwróćcie uwagę jak umiejętnie zostały wplecione pewne fakty z historii w merytoryczna treść artykułu. Przyjemniej się czyta i łatwiej przyswaja wiedzę przez skojarzenia. No i super zdjęcia adekwatne do treści. Very Happy

Gratulacje autorowi i fotografom.

Artykuł przyjmuję jako suplement do książki autora.

boleslaw gawel

Czy mógłby ktoś wyjaśnić, jak czytać Tabelę 1?

Chodzi mi o następujący aspekt, który opiszęę na przykładzie "blond". Autor nazywa gen go kodujący "Flavus" i oznacza jego allele: f - recesywny, w przeciwieństwie do jego dzikiego, dominującego allelu, oznaczonego F+. Aby rybka była fenotypowo "blond", musi być homozygotyczna ze względu na ten allel, czyli musi mieć dwa allele f. W przecięciu wiersza "flavus" a kolumną "flavus" znajdujemy zatem "ff". To rozumiem.

Przejdźmy teraz do części, o której wyjaśnienie bym prosił. W pozostałych komórkach wiersza "flavus" znajdują się również homozygoty. Tyle, że dominujące. Początkowo myślałem, że wiersz ma oznaczać genotyp osobnika fenotypowo np. "flavus". Jeśli by tak było, to np. w przecięciu wiersza "flavus" z kolumną "aureus" powinno się znaleźć "A+A+, A+a", a nie "A+A+". Tak jednak nie jest.

Pytanie zatem brzmi: co oznacza każdy z wierszy?

Za ew. wyjaśnienia z góry dziękuję.

Edited 25.05.2010: minęło 5 dni i nikt nie odpowiedział. Nikt nie dał znać, że pytanie jest niezrozumiałe. Czy mógłby mnie ktoś oświecić, jaka jest przyczyna braku odpowiedzi?

Pozdrawiam

BG

loeb

A czy szklany brzuch to barwa podstawowa odmiany see thru?

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
znalazłam bardzo ciekawe zdjęcia takich gupików i zastanawiam się czy ktoś w ogóle u nas je hoduje, ile to może kosztować na dzień dzisiejszy, ewentualnie jak takiego "zmontować w domu";)

andrzej konarzewski

sa hodowane w polsce tez .ceny?
lepiej nie pytaj. czy mozna takie cos zmontowac w domu? mozna majac dobra wiedze o gupiku i troche czasu no tak z 5 do 8 lat krzyzowan i bedzie efekt Very Happy

loeb

5 do 8 lat.. i do tego odpowiedni materiał wyjściowy, ok, dla amatora to jak porwanie się z motyką na księżyc. Cena mnie ciekawi mimo wszystko, choć po "lepiej nie pytaj" wydaje się że chyba założyłam tak z 10 razy mniejszą niż trzeba było..

predoo

Witam,
Jeśli to możliwe, to czy można prosić administratorów forum o uaktualnienie rysunków i zdjęć, bo nie są widoczne?
Bo artykuł bardzo ciekawy znacznie traci w odbiorze. Dziękuję.

Ancymonek

Popieram

Bastek

Dawno nie zaglądałem na forum i widzę ciekawe tematy chociażby jak ten. Podpisuję się do prośby przedmówców bo chciałbym porównać moje pociechy.